Cạnh bờ rào, Bảy gà va mụ Năm béo đang dằn co, đe nạt thằng Tư còm. Thằng bé cúi gập mình ôm lấy tà áo, chắc là đang dấu vài con cua con cá gì đó vừa nhặt được ngoài đìa. Bảy gà nguyên là một tay tiêu thụ xe gian ở Ngã Sáu không biết luồn lách thế nào mà thoát được tù tội, đưa về cải tạo ở đây. Y dưa vào Hải Cóc kết thành một băng gồm những tay du côn mệnh danh là quần chúng học viên để đè nén uy hiếp những học viên không cùng cánh. Mụ Năm béo thì chuyên bói bài và cờ bạc bịp nay lại đứng đầu một băng gồm các cô gái điếm, xách giỏ mổ túi có cở, chuyên môn ăn chận, đùn đẩy công việc cho những chị em yếu thế. Tất cả đều nấp dưới ô của Hải Cóc và Tám Hoạnh.
Ba Bình thấy Tư còm loạng choạng dưới cái tát nẩy lửa của Bảy Gà. Mụ Năm béo giựt từ trong vạt áo của chu bé mấy con cá, lom khom rửa cho sạch đất dưới ao rồi bỏ vào nồi.
Cuộc giàng giật, ức hiếp lẫn nhau diển ra hàng ngày khi thì trắng trợn, lúc âm thầm, không bài bảng nhưng thật tàn bạo, ác liệt. Ba Bình đã luôn luôn đấu tranh với những sai trái ấy của Tám Hoạnh và tay chân. Anh đã rơi vào cuộc đụng đầu ngấm ngầm. Biết vậy nhưng anh không hề lùi bước!
Phía Tây, mặt trời đã hạ xuống sau những tản mây đùn lên ở chân trời. Bóng đám người tối sầm lại, vật vờ trên nền trời mênh mông như những đám oan hồn không đầu thai được, cứ quanh quẩn bên bờ lũy, đói khát điêu đứng, chờ đón những miếng cháo lá đa. . . . . Nghĩ đến đó Ba Bình thở dài
Cuộc đời thật đâu có thế!
Bản án đang được bí mật chuẩn bị. Khi côn bố ra anh sẽ trở thành tôi phạm”thi công đắp đập gian dối rồi lợi dụng đêm mưa ra phá đập cho phi tang”
Tám Hoạnh nắm quyền sinh sát ở đây với một lũ tay sai như Hải Cóc, Bảy Gà. . . . . Chính chúng ăn chăn tiền công để chia nhau ăn nhậu. Ba Bình không chịu nhập băng thế là bây giờ mang tội vào thân.
Ngày mai anh sẽ bị tống cổ vào trại giam nào? Sẽ đi lao động ở Đắc nông, Đắc Tích hay một góc rừng heo hút? bọn Tám Hoạnh sẽ nhởn nhơ ăn nhậu và sa đọa đến bao giờ ?
Câu hỏi như một vết đau nhức nhối. Nếu như ngày xưa thì anh đẽ đủ sức nói chuyện phải quấy với bọn Tám Hoạnh.
Và còn Huệ Trắng nửa. Số phận cô sẽ ra sao khi không có sự giúp đở của anh?
Nghĩ đến đây anh giở bức thư của Huệ Trắng mới gửi lúc chiều cho anh chăm chú xem lại:
. . . . . Anh hãy hiểu cho em. Giờ đây cả hai ta đang ở trên bước đường cùng. Dù nguy hiểm, dù cái chết đang chờ, chúng ta cũng phải ra đi. Tối nay em sẽ đợi anh ở Cống Tôm số 3 để lên đường. Nếu anh không đến tức là không còn thương em nửa.
Em vẫn phải ra đi! vĩnh biệt anh. sáng mai nếu anh chưa bị họ bắt thì hãy ra vớt em ở đáy Cống tôm này. Linh hồn em sẽ mãi mãi theo anh. . . . . không còn con đường nào khác. . . . .
Một vùng đất hoang dã với những con người đói khát cực nhọc vật lộn ngày đêm trên đất phèn, bùn lầy và nước mặn, đã từng ôm ấp nuôi dưỡng anh niềm hy vọng làm lại cuộc đời bổng nhiên tuột mất. Giờ anh mới hiểu thấm thía quy luật khắc nghiệt của cuộc đời. Chính vì cầu mong một chút bình yên trong bước đường cùng mà đám người khôn khổ kia trong đó có cả anh phải nhẩn nhục ngày ngày im lặng như cái bóng trước sự lộng hành của Tám Hoạnh.
Trong các trường cải tạo ở vùng này việc trốn đi là chuyện thường ngày, và có đến một ngàn lẻ một cách để trốn. Sông rạch dọc ngang chằng chịt và những vùng hoang dã mênh mông là cái bẩy ghê gớm. Biết bao người liều lỉnh ra đi phải chết vì đói, vì thiếu nước ngọt, vì cá sấu, rắn độc, vì lạc lối chìm nghỉm dưới vùng lầy sâu thăm thẳm. Cách trốn đàng hoàng hơn là đút lót cho Tám hoảnh ba thứ đồ dùng có giá trị, cho đến với việc ngủ với hắn một đêm là có giấy phép về thành phố để giải quyết khó khăn đặc biệt hoặc chữa bệnh hiểm nghèo. Có giấy đó, được lên tàu về bến đàng hoàng rồi dông luôn. Ít bửa sau Tám Hoạnh xếp họ vào danh sách trốn trại, mất tích. Thế là xong không ai truy nã nửa.